stijl door de tijd

Frans Hazenbosch interieurstoffering, wandbespanning, betengeling, schakel tussen historie en hedendaagse mogelijkheden voor behoud van erfgoed.

Stijlperiodes veranderen continu door de tijd en zijn van grote invloed op onze culturele erfgoed. Louis XIV, Rococo, Neo-Klassiek, Empire, Jugendstil, Art-Nouveau zijn bekende historische stijlen die in Nederlandse, Belgische andere Europese landen volop te vinden zijn. Vaak worden deze stijlen teruggevonden in de stoffen wandbespanning en papieren betengeling van historische monumenten en gebouwen

Door de eeuwen worden niet alleen de weef- en druktechnieken steeds beter, het verschil per periode komt vooral tot uiting in het ontwerp van de patronen en de daarbij gebruikte kleuren, materialen, passement en fournituren.

De echt oude stoffen zijn helaas niet meer voorhanden. Gelukkig zijn er nog veel stoffenhuizen die oude boeken met patronen bezitten en deze opnieuw op stof en papier uitbrengen. Daarnaast worden er ook nog oude technieken door specialistische bedrijven toegepast en verwerkt in stof en op papier, zoals het blokdrukken, gaufreren en jacquard proces.

Specifieke stijlperiodes omzetten in een
totale interieurstoffering

De kunst is om een eenheid te vormen in een interieur, waarbij alle elementen, kleuren en materialen op elkaar afgestemd worden. De gegeven stijlperiode is daarbij leidend. De wens van opdrachtgever en gebruiker moet vertaald worden naar wat mogelijk is.

Na een inventarisatie kan er een voorselectie worden gemaakt. Daarna wordt er met werkelijke materialen en voorbeeld stalen persoonlijk advies gegeven, bij voorkeur op de locatie om de specifieke lichtinval, bestaande kleuren en ornamenten en uitstraling van de rest van het pand in het totaal advies mee te nemen. Daarbij kunnen ook de gordijnen, raambekleding, embrassen, vloerbedekking en lopers in het totaalplaatje worden meegenomen. Dit zal leiden tot een passend en stijlvol eindresultaat van de totale interieurstoffering.

klassieke wandbespanning in de Regentenkamer van het voormalig weeshuis in Nijmegen

Palet aan kleuren

Als een opdrachtgever of de monumentenzorg erom vraagt kan er kleuronderzoek plaatsvinden, wat als leidraad dient voor een uiteindelijk kleuradvies. Er kan ook een nieuw advies gegeven worden voor panden die een meer hedendaagse uitstraling en toepassing beogen. Hierbij wordt goed rekening gehouden met de ruimtes, de omgeving, het lichtinval, het toepassingsgebruik en de materialen in de aanwezige inrichting.

Exclusieve stoffen

Stoffen waren vroeger vaak van zijde en kwamen uit Frankrijk, Italië en China. Tegenwoordig worden stoffen vervaardigd in een combinatie van verschillende materialen, zoals katoen, linnen en viscose, waardoor het van sterkere kwaliteit is. Ook worden er meer dan ooit technieken toegepast die de stoffen een antieke look geven. Bekende stoffenhuizen maken hierbij gebruik van originele documenten, opnieuw ingekleurd en aangepast aan hedendaagse kleuren en toepassingen.

Hoogwaardig behang

Behang is niet veel veranderd door de jaren heen, de productiewijze echter wel. Vroeger werden de kleuren en patronen vaak met de hand geschilderd of met blockprint aangebracht. In China werden hele taferelen op vellen papier geschilderd die vervolgens als één schilderij op de wand geplaatst werden. Dit vereist uiteraard een zeer precieze verwerking. Zuber & Company en Gracie zijn Amerikaanse huizen die hier in voorzien.

Behang wordt nu fabrieksmatig vervaardigd op grote rollen, waarbij echter wel onderscheid gemaakt moet worden tussen verschillende leveranciers. De Engelse huizen zoals Zoffany, Cole & Son, Colefax & Fowler, Farrow & Ball gebruiken een dikkere papierkwaliteit en speciale lijm en voeren meerdere drukgangen. Vooral bij Farrow & Ball en Zoffany zijn de motieven traditioneel en qua kleur perfect afgestemd op de te gebruiken verf voor het houtwerk. Het zijn voornamelijk de Engelse huizen, die oude patronen herintroduceren met nieuwe kleuren.

Technieken

Gaufreren
Blockprint
Handschildering
Reproductie
Paper backing

Materialen

Papier
Zijde
Linnen
Katoen
Viscose

stijlperiodes

Louis XIV
Rococo
Empire
Neo-Klassiek
Art-Nouveau
Jugendstil

Stof en behang door de tijd

In de loop der eeuwen is een breed scala aan materialen gebruikt om wanden mee te bespannen, zoals velours-behangsels, Velours d’Utrecht, wandtapijten, gobelins, gespannen goudleer, bedrukte katoenen stoffen en andere, goedkopere materialen. Daarnaast werden er ook dure, handgeschilderde papiersoorten gebruikt om op de met grondpapier beplakte betengeling aan te brengen.

Vooral in de tweede helft van de negentiende eeuw raakte het bespannen van wanden met gedecoreerde stoffen uit de mode door de opkomst van behangselpapier. De papieren behangsels hadden dezelfde kleuren en dessins, maar waren goedkoper dan de textiele wandbespanningsstoffen. Het werd niet op rol, maar in velletjes geleverd die ongelijk van afmeting waren. Dit papieren materiaal was duur en kon alleen door de beter gesitueerden aangeschaft worden. De behanger, die ervaring had met het aanbrengen van tengellatten en het spannen van stoffen, zette de traditie van het bespannen van de wanden voort, zij het nu met behanglinnen en papieren behangsels.

Door de industriële revolutie kwam machinaal vervaardigd behang beschikbaar. Desondanks was ook dit behang voor velen nog te duur. Vaak werden er lambriseringen toegepast en werden er wanden met witkalk of lijmverf beschilderd, die soms in een decoratieve schilderstechniek werden uitgevoerd. Pas in de twintigste eeuw werd er op grote schaal behang gebruikt, doorgaans geïmporteerd uit het buitenland.